Onze botten lijken ons op meer manieren te beschermen dan we dachten. Ze scheiden namelijk een hormoon uit dat onze vecht-of-vluchtreactie op gang kan brengen.
We zien botten vooral als dingen die ons lichaam ondersteunen en onze organen beschermen. Maar ons skelet doet meer. Geneticus Gerard Karsenty ontdekte samen met zijn collega’s dat botten een hormoon uitscheiden, genaamd osteocalcine, dat de vecht-of-vluchtreactie kan activeren.
Wanneer we worden bedreigd, gaan onze hartslag, ademhalingsfrequentie, bloeddruk, bloedsuikerwaarden en lichaamstemperatuur omhoog, zodat onze spieren paraat staan om te vechten of te vluchten. Die vecht-of-vluchtreactie wordt geregeld door directe zenuwbanen vanuit de hersenen en door hormonen uit de bijnier (zoals cortisol). Nu blijkt voor de eerste keer dat ook botten hier een rol in spelen.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Vossenurine
De wetenschappers stelden vast dat de bloedwaarde van osteocalcine snel toenam bij mensen die moesten spreken voor een publiek; voor de meesten een stressvolle gebeurtenis. Ook nam het osteocalcinegehalte toe bij muizen en ratten die de onderzoekers vasthielden, elektrische schokken toebrachten of blootstelden aan vossenurine. Aanvullende experimenten bij muizen lieten zien dat deze toename in osteocalcine de rust- en verteringsfuncties van het lichaam onderdrukten, zodat de vecht-of-vluchtreactie in gang gezet kon worden.
De studie bouwt voort op eerdere resultaten van dezelfde onderzoeksgroep. Die lieten al zien dat botten osteocalcine uitscheiden zodat spieren brandstof kunnen verbranden tijdens inspanning. Ook had de groep al aangetoond dat injecties met osteocalcine in oudere muizen hun verouderende spieren jonger maken.
Actieve botten
‘Onze resultaten laten zien dat we op een geheel nieuwe manier moeten kijken naar de rol van botten’, zegt Karsenty. ‘Misschien zijn ze geëvolueerd om ons te beschermen tegen acuut gevaar. Ze activeren namelijk de vecht-of-vluchtreactie, optimaliseren de spierfunctie, helpen ons lichaam bewegen en ontsnappen, en vormen een beschermende structuur rond onze organen.’
Robin McAllen, neurofysioloog aan de Universiteit van Melbourne, die niet betrokken was bij het onderzoek: ‘Op dit moment is nog onduidelijk waarom het lichaam meerdere manieren heeft om de vecht-of-vluchtreactie aan te zetten. Dat doet het namelijk met botten, directe zenuwbanen en de bijnieren. Misschien zijn die verschillende manieren er omdat we dan een back-upplan hebben als een ander systeem faalt. We weten namelijk al dat de vecht-of-vluchtreactie ook kan voorkomen bij mensen met beschadigde bijnieren en muizen zonder bijnieren.’
De studie is gepubliceerd in het blad Cell Metabolism.