El Niño warmt om de paar jaar de oceanen sterk op, met verwoestende gevolgen. Overstromingen, droogte en epidemieën komen over de hele wereld voor. En dit jaar verwachten experts een ‘super-El Niño’ van buitengewone proporties.

Overstromingen komen in veel gebieden voor door El Niño. Foto: USGS
Overstromingen komen in veel gebieden voor door El Niño. Foto: USGS

El Niño is het natuurverschijnsel waarbij een deel van de Grote Oceaan rond de evenaar sterk opwarmt. Dit heeft grote gevolgen voor het klimaat over de hele wereld. Zo krijgt Australië te maken met extreme droogte, terwijl delen van Noord- en Zuid-Amerika juist zware regenval en overstromingen kunnen verwachten. Uitbraken van watergedragen ziektes komen daarbij veel voor.

Ook verdwijnen veel oceaanvissen langs de kustgebieden van vooral Peru in Zuid-Amerika. Veel vissoorten hebben een voorkeur voor specifieke watertemperaturen. El Niño jaagt met zijn warme water vissen weg van de kust en legt de visvangst in kustlanden als Peru nagenoeg stil.

Wat gebeurt er als de permafrost ontdooit?
LEES OOK

Wat gebeurt er als de permafrost ontdooit?

Door de opwarming van de aarde dooit de permafrost in rap tempo. Aardwetenschapper Niek Jesse Speetjens deed onderzoek naar de gevolgen.

Een belangrijke eigenschap van El Niño is dat hij goed te voorspellen is. Het komt gemiddeld twee tot drie keer voor in elke tien jaar. De opgebouwde warmte blijft maandenlang voor El Niño onder het aardoppervlak sluimeren voordat het naar buiten komt. Dat geeft omringende landen voldoende tijd om voor te bereiden op de klimaatveranderingen.

Super El-Niño

Dit jaar waarschuwen veel experts voor een super-El Niño. ‘Er is een enorme hoeveelheid ondergrondse hitte die zich naar het oosten van de oceaan beweegt en naar het oppervlakte dreigt te komen’, zegt oceanograaf Axel Timmermann van de Universiteit van Hawaii. ‘Ik keek naar de huidige situatie, en dacht ‘mijn hemel’.’

Vorig jaar werden gelijksoortige voorspellingen gedaan voor een super-El Niño. De buitenproportionele El Niño bleef toen uit, maar dit jaar is het daadwerkelijk weer tijd voor een El Niño. Samen met door klimaatverandering opgewarmde oceanen is de kans op een super-El Niño daarom groot. ‘Het is voor een super-El Niño veel eenvoudiger om zich op te bouwen van een al voorverwarmde oceaan dan een oceaan op normale temperatuur’, zegt Timmermann.

Atmosferische wind en lagedrukgebied

De effecten van El Niño op het klimaat rond de wereldFoto: NOAA:Climate Prediction Center
De effecten van El Niño op het klimaat rond de wereld. Foto: NOAA:Climate Prediction Center

De stijging van de temperatuur wordt ook aangewakkerd door sterke wind in de atmosfeer, vertelt oceanograaf Wenju Cai. De opwarmende oceaan versterkt de windkracht, die op zijn beurt de opwarming van de oceaan aanwakkert in een positieve feedbackcirkel.

Als klap op de vuurpijl begeeft zich een lagedrukgebied nabij Australië die de wind boven de Stille Oceaan aanwakkert. Deze wind helpt om de warmte in de oceaan zich naar het oosten te verplaatsen.

Nederland en België ondervinden niet veel gevolgen van een El Niño. In 1997 vond de vorige super-El Niño plaats. Het KNMI vergeleek toen de regenval in het Niño-jaar met de voorgaande jaren. Het bleek dat El Niño een iets grotere kans geeft op een nat voorjaar.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.  

Lees ook: