Tijdens je slaap kun je angstige herinneringen uitwissen. Amerikaanse onderzoekers maakten hun proefpersonen eerst bang voor een bepaalde geur, en wisten deze angst tijdens een dutje weer ongedaan te maken.
Of het nu spinnen, donkere ruimtes of grote hoogten zijn waar je de rillingen van krijgt, ooit is het misschien mogelijk om deze angsten al slapend te overwinnen. Amerikaanse onderzoekers wisten de angstherinneringen van proefpersonen zo aan te passen dat deze minder eng waren, terwijl de proefpersonen in slaap waren. Het onderzoek, deze week gepubliceerd in het tijdschrift Nature Neuroscience, is een stap naar een minder heftig alternatief voor blootstellingstherapie, waarbij patiënten hun angst regelmatig direct moeten confronteren.
De slaap is belangrijk voor het verwerken van je herinneringen. Elke slaapbeurt spoelen je hersenen de gebeurtenissen van de dag opnieuw af, om ze te kunnen opslaan als herinneringen. De onderzoekers hebben aangetoond dat het mogelijk is om tijdens dit proces specifieke herinneringen uit te schakelen en te vervangen door andere.
'Stel een leeftijdsgrens in voor euthanasie bij psychisch lijden'
We moeten terughoudender zijn met het aanbieden van euthanasie bij psychisch lijden, stelt psychiater Jim van Os. Vooral bij jonge mensen.
Om dit voor elkaar te krijgen, leerde het team vijftien proefpersonen een angstprikkel aan. De proefpersonen werden in een fMRI-scanner geplaatst en blootgesteld aan een serie neutrale geuren, zoals limoen of mint. Iedere geur was gekoppeld aan een specifieke foto van een gezicht, en een aantal van de prikkelduo’s ging gepaard met een kleine elektrische schok. De onderzoekers maten het zweetniveau van de proefpersonen en de activiteit in het angstcentrum van de hersenen en concludeerden dat de proefpersonen een nieuwe fobie was aangeleerd.
De proefpersonen moesten vervolgens veertig minuten slapen. Tijdens hun slaap werden ze blootgesteld aan een van de geuren waar ze eerder een angstprikkel voor hadden aangeleerd, maar nu zonder de schok. De onderzoekers maten het zweetniveau en zagen de angst voor de geur gedurende het dutje afnemen.
Eenmaal wakker kregen de proefpersonen opnieuw de gezichtenreeks te zien. De angstreactie bleek relatief te zijn afgenomen bij het gezicht dat hoorde bij de geur die tijdens de slaap was waargenomen. Deze verandering was niet aanwezig bij een controlegroep, die een film keek in plaats van te slapen.
Om te achterhalen of het effect ontstond doordat de angstherinnering werd overschreven of simpelweg afzwakte nam het onderzoeksteam met de MRI-scans een dieper kijkje in de hersens. Het bleek dat de breinactiviteit na de slaap onvergelijkbaar was met de situatie ervoor, in plaats van een simpelweg verzwakte versie van de eerder waargenomen activiteit. Volgens de onderzoekers ondersteunt deze vondst het idee dat de proefpersonen hun angst hebben overschreven met een nieuw idee, in plaats van deze te hebben afgeleerd.
‘Wellicht kan deze vondst in de toekomst de gebruikelijke blootstellingstherapie verbeteren’, zegt neurologe Katherina Hauner, die het onderzoek leidde. Volgens haar is echter eerst nog aanvullend onderzoek vereist. De angst voor een elektrische schok stelt niets voor bij de angst die komt kijken bij een fobie of traumatische ervaringen. Daarnaast liet het experiment niet zien of de aangeleerde angst voorgoed was verdwenen.