Het virus dat aids veroorzaakt, heeft meer dan zeventig jaar geleden al mensen besmet. Volgens een analyse met ‘s werelds snelste supercomputer ging hiv rond 1930 over van een chimpansee op een mens.
Waar komt hiv vandaan? Volgens diverse theorieën heeft de mens zelf de ziekte veroorzaakt. Beschuldigende vingers wijzen bijvoorbeeld naar onderzoek in Afrika naar het poliovaccin, dat in de jaren vijftig is uitgevoerd. Een onderzoek naar het erfelijke materiaal van diverse hiv-mutanten bewijst de onschuld van de polio-onderzoekers. Zeker twintig jaar eerder stapte het virus al van chimpansees op mensen over.
De vakgroep theoretische biologie en biofysica in het Los Alamos National Laboratory verzamelt de genetische informatie van alle bekende hiv-deeltjes. Bette Korber mocht de supercomputer gebruiken om de genetische informatie te vergelijken. Haar methode lijkt op die waarmee enkele jaren geleden aan de hand van menselijk erfelijk materiaal de oermoeder van de mens is gevonden, de Out of Africa– theorie. Tijdens een conferentie in Los Angeles maakte zij het resultaat van haar onderzoek bekend, zo meldt de Los Angeles Times.
Korber liet de computer zoeken naar overeenkomsten en verschillen in de diverse hiv-deeltjes. Omdat hiv vrij snel muteert, ontstaan steeds weer nieuwe therapie-bestendige vormen ervan. Het gemak waarmee het virus muteert, is bekend. Een vergelijking van het erfelijk materiaal van twee virusdeeltjes vormt dus een aanwijzing van hoever in het verleden ze een gemeenschappelijke voorvader hebben. Korber maakte met twee statistische technieken een stamboom van hiv-deeltjes. In beide gevallen stopte de teller rond 1930.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Inmiddels zijn er nieuwe theorieën over de sprong van het virus van chimpansee naar mens. Sommigen wijzen op de armzalige omstandigheden waarin de Franse overheid dwangarbeiders begin deze eeuw een spoorlijn liet aanleggen. Honger maakt wellicht ook apen zoet. Anderen noemen de vele chimpansees die begin deze eeuw voor onderzoeksdoeleinden, dierentuinen en circussen naar de bewoonde wereld zijn verscheept. Resteert de vraag waarom pas twintig tot dertig jaar later de virusziekte werkelijk aan een opmars begint.
