De Bataven waren geen barbaren. Amsterdamse archeologen analyseerden vondsten uit de begineeuwen van onze jaartelling en concluderen dat de Bataven konden communiceren in het Latijn.
De Bataven bevolkten in de eerste drie eeuwen van de jaartelling het Nederlandse rivierengebied. Ze waren intensieve gebruikers van het Latijnse schrift. Deze conclusie trekken archeologen van de Vrije Universiteit. Daarmee tonen ze aan dat het heersende beeld van de Bataven niet klopt. Terwijl Bataven in geschiedenisboeken staan beschreven als primitieve boeren in berenvellen die met het hele gezin en het vee in één ruimte sliepen, hebben ze van de als beschaafd bekendstaande Romeinen het schrift overgenomen.
Dat de Bataven konden schrijven leiden de archeologen, onder leiding van hoogleraar Nico Roymans, af aan zogeheten zegeldoosjes. Zegeldoosjes zijn kleine bronzen doosjes die dienden ter bescherming van een zegel, waarmee de Romeinen teksten zoals brieven verzegelden. Ze schreven op met was bestreken, houten schrijfplankjes. Die bonden ze dicht met een snoer, waarvan ze de uiteinden in het zegeldoosje samenknoopten. Door over de knoop bijenwas aan te brengen en er met hun zegelring een afdruk in te maken, verzegelden ze de brieven. Van de schrijfplankjes zelf is dikwijls niets overgebleven. Alleen de metalen zegeldoosjes kunnen inzicht geven in de verspreiding van geschreven documenten.
Terwijl archeologen tot voor kort vooral zegeldoosjes bij Romeinse legerplaatsen vonden, vinden ze die nu ook in de buurt van vroegere Bataafse boerderijen. In een Bataafse nederzetting in het Gelderse Elst zijn naast zegeldoosjes ook delen van een legeruitrusting gevonden en een militair diploma dat werd uitgereikt aan soldaten die hun 25 jaar diensttijd hadden volbracht. De VU-archeologen concluderen uit deze en andere vondsten dat Bataven op grote schaal in het Romeinse leger dienden. Na hun diensttijd keerden ze terug naar hun nederzetting, met hun uitrusting als eigendom. In de tussentijd schreven ze, zo blijkt uit de zegeldoosjes, hun familie van hun belevenissen. De Bataven zullen het schrift tijdens hun diensttijd in het Romeinse leger hebben geleerd.
Europees-Japanse satelliet gaat wolken onderzoeken om klimaatmodellen te verbeteren
Ondanks hun ogenschijnlijke alledaagsheid is er nog veel onbekend over wolken en hun invloed op ons klimaat. De Europees-Japanse Earthcaresatelliet mo ...
De nieuwe inzichten zijn verkregen in het kader van het door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO gefinancierde Batavenproject. Daaraan werken vijf onderzoekers aan de Vrije Universiteit in Amsterdam mee. Het project moet in kaart brengen welke rol de Bataven speelden in het Romeinse Rijk en hoe Romeins de Bataven zijn geworden onder invloed van de Romeinen, vanuit een nieuwe invalshoek en met nieuwe bronnen zoals de zegeldoosjes. “Voorheen bestond het beeld dat de Bataven niet erg veranderden door de komst van de Romeinen,” vertelt onderzoeker dr Ton Derks, “dat hoogstens een Bataafse elite wat Romeinse gebruiken overnam. Nu is dus duidelijk dat de romanisering onder de Bataven zo ver ging dat grote groepen Latijn konden lezen en schrijven.”
Bericht: VU
