Brussel (B) – Als kankercellen uitzaaien naar de lever, worden ze door het immuunsysteem vernietigd. Allemaal? Nee, een enkeling weet zich aan het vonnis te onttrekken door zijn belagers aan te zetten tot zelfmoord. Het onderzoek van Filip Braet naar de mechanismen van deze processen is beloond met een prijs.


De Belgische wetenschapper Filip Braet onderzoekt de wijze waarop tumoren een bruggenhoofd in de lever vormen. Dankzij de hem toegekende Ignace Vanderschuerenprijs kan hij in zijn onderzoek de stap van reageerbuis naar proefdiermodel maken.
Tumoren in de longen, dikke darm, pancreas en de maag hebben de neiging om uit te zaaien naar de lever. De meeste kankercellen wacht daar echter een onaangename ontvangst: de cellen van het immuunsysteem kunnen 99% van de binnendringers uitschakelen. Endotheelcellen, die de wand van de bloedvaten bekleden, zijn daar de poortwachters voor de lever. Zij binden de tumorcellen en houden ze vast tot een cel van het immuunsysteem, een zogenaamde ‘natural killer cell’, de kankercel opruimt.
Niettemin ontsnappen er altijd een paar cellen aan de afweer. Die zetten vervolgens de tegenaanval in. Zij zetten de endotheelcellen aan tot apoptose, ofwel cellulaire zelfmoord. Een tumorcel ruimt zo een endotheelcel uit de weg en dringt daarna binnen in het grondweefsel van de lever. Als hij zich daar eenmaal heeft genesteld, is hij veel minder bereikbaar voor de killercellen.
De belangrijke rol van de endotheelcellen en het antwoord van de tumorcellen kwamen aan het licht dankzij onderzoek in het Laboratorium voor Celbiologie van de Vrije Universiteit Brussel. Braet zoekt daar naar manieren om in de invasie in de lever in te grijpen en het uitzaaien van tumoren te voorkomen. Hij kreeg voor zijn onderzoek de Ignace Vanderschueren-prijs, wat hem een bedrag van 13.000 euro oplevert. Daarmee kan hij met zijn onderzoek de stap maken van de reageerbuis naar het proefdiermodel. De weg naar een mogelijke klinische toepassing is nog steeds erg lang.

Peter Raeymaekers