TOKYO (J) – Verschuivende aardplaten pompen met geologisch geduld al het oceaanwater de grond in. Over een miljard jaar zal de Aarde een levenloze verdroogde planeet zijn.


In de overgangszone, waar het hete gesteente zich gedraagt als vloeibare stroop, bevindt zich meer water dan in alle oceanen bij elkaar. Het water is echter niet vloeibaar, maar gebonden aan mineralen die alleen onder grote druk ontstaan. In de kristallen zijn kleine druppels of moleculen water opgesloten. Volgens Shigenori Maruyama van het Tokyo Institute of Technology zal over een miljard jaar al het water van onze planeet zich in deze overgangszone bevinden.

Als zwaardere oceanische platen onder continentale platen schuiven, sleuren ze waterhoudend sediment de aardkorst in. Bij een geleidelijk toenemende temperatuur en diepte bindt het water zich vervolgens aan mineralen, vooral aan het op honderd kilometer diepte gevormde lawsoniet. Op weg naar beneden wordt dit mineraal echter onstabiel en staat het zijn water af aan silicaten. Deze komen uiteindelijk in de overgangszone terecht. Jaarlijks sijpelt er 1,12 miljard ton water de aardkorst in, aldus Maruyama.
Per jaar komt er weer 0,23 miljard ton water aan de oppervlakte via vulkanische hot spots en midoceanische ruggen, waar lava naar boven stroomt. Het verschil bedraagt dus een kleine miljard ton water per jaar; in zeven jaar tijd zuigt de aarde als het ware het IJsselmeer leeg.

Maruyama's onderzoek is echter omstreden. Het is erg moeilijk om dergelijke wereldomvattende processen in cijfers uit te drukken. Bovendien is onderzoek op vierhonderd kilometer diepte onmogelijk. Al het bewijs is dus indirect. Maar zelfs als het waar is, hoeven we ons voorlopig geen zorgen te maken. Op korte termijn compenseren de smeltende polen ruimschoots voor het weglekkende water.

Gijs van Hengstum