Terwijl grote oliebedrijven steeds minder sterk inzetten op de poolgebieden, neemt het leger die rol langzaam over. Het zit de plaatselijke natuur niet mee, aldus Fred Pearce.
Veel meer afgelegen dan het eiland Wrangel wordt het niet. Dit spatje land in de Noordelijke IJszee ligt ver ten noorden van Siberië en is de plek waar de laatste mammoeten ooit rondliepen. Vandaag de dag zit het er vol dieren. Het eiland is bijvoorbeeld een van de belangrijkste broedplekken van de ijsbeer en het is de meest noordelijk gelegen plek op de werelderfgoedlijst van Unesco.
Het is dan ook zonde dat de Russen er onlangs een militaire basis hebben gebouwd. De geopolitieke schokgolven van de Russische invasie van de Krim en hun militaire ingrijpen in het oosten van Oekraïne verspreiden zich langzaam richting het poolgebied.
Hoe ontstaat onze werkelijkheid uit de quantumwereld?
De wereld om ons heen komt voort uit wolken van quantummogelijkheden. Een nieuwe theorie verklaart hoe dit gebeurt.
Koude oorlog
De beschadigde relatie met het Westen veroorzaakt een nieuwe koude oorlog rond de polen, waarbij de natuur nadrukkelijk in de vuurlinie komt te liggen.
Drie jaar geleden zochten mijnwerkers en olieboorders het steeds noordelijker. Ze raceten richting het smeltende ijs, op zoek naar de laatste grote fossielebrandstofhype. Die race is nu ten einde, doordat de prijzen van alles, van koper tot ruwe olie, zijn gedaald.
Chevron, ExxonMobil en Statiol zijn zo’n beetje gestopt met boren in de Noordelijke IJszee. Maar net nu het een aantal jaar veilig leek, zit de regio ineens vol met soldaten. In maart oefenden 38.000 Russische soldaten en 50 schepen en onderzeeërs rond Nova Zembla, Frans Jozefland en alle punten ten noorden van Siberië. Die troepenopbouw is volgens het Russische ministerie van defensie deel van een plan om in 2018 een blijvende ‘zelfvoorzienende’ militaire macht in de regio te hebben.
Ondertussen maakte de premier van Canada, Stephen Harper, zijn plannen bekend om miljarden dollars uit te geven aan patrouilleschepen en andere voorzieningen die de aanwezigheid van zijn land in het poolgebied moeten vergoten. Het ijzige noorden heeft in tegenstelling tot Antarctica geen verbod op militaire activiteit.
Dit borstgeklop vindt plaats tegen een achtergrond van territoriale schermutselingen. Rusland staat op het punt om 1,2 miljoen meer vierkante kilometer land te claimen nadat seismisch onderzoek afgelopen zomer ‘bewees’ dat grote delen van de oceaanvloer onderdeel zijn van de Russische continentale plaat.
Toen de Russen in 2007 een vlag plantten op de Noordpool was dat dan ook geen betekenisloze stunt. Het doel van Rusland is vooral militair, stelt internationaal-rechtexpert Timo Koivurova van de Finse universiteit van Lapland. Maar een deel draait ook om het zekerstellen van natuurlijke rijkdommen.
Olie en gas
Geologen zijn overtuigd dat de sedimentlagen onder de oceaan het laatste grote reservoir van olie en gas op aarde bevatten. Shell is het enige westerse oliebedrijf dat later dit jaar in die koude wateren gaat boren. Maar in Rusland zien ze eerder een langetermijnvoordeel in plaats van het financiële risico op de korte termijn. Het enige permanente offshore olieplatform in het poolgebied is Russisch.
In een ideale wereld zou de internationale gemeenschap die reserves tot verboden gebied verklaren om de wereld te beschermen tegen klimaatverandering. Maar in zo’n ideale wereld zouden militairen tegelijkertijd ook niet zo’n fragiele, ongerepte omgeving binnentrekken.
Lees ook: