Dankzij een virtuele realiteitssimulator ondervinden kankerspecialisten en verpleegkundigen in Belgische en Nederlandse ziekenhuizen ‘aan den lijve’ de vermoeidheid waaronder tweederde van de patiënten tijdens chemotherapie gebukt gaan. Zo krijgt de medische wereld een idee van de impact die kankergerelateerde vermoeidheid heeft op de levenskwaliteit van de patiënt.
In de loop van dit jaar stond er voor de ingang van diverse Belgische en Nederlandse ziekenhuizen een geparkeerde vrachtwagen met in felle letters In My Steps. A Virtual Reality Experience. Het léék een misplaatste kermisattractie, maar het wás een Amerikaans virtual-realityprogramma waarmee oncologen en verplegend personeel gedurende een kwartier de vermoeidheid en de frustraties van kankerpatiënten zelf kunnen ervaren. Ze krijgen een sensor om hun hand, een helm met twee camera’s en een koptelefoon op hun hoofd en kruipen in de huid van Grace, een kankerpatiënte. Als ze het hoofd bewegen, past het driedimensionale beeld zich onmiddellijk aan en hebben ze de indruk werkelijk in het – weliswaar eerder schematisch voorgestelde – huis van Grace te staan. Hun voeten rusten op steppedalen uit de fitnesszaal en steppen is zoveel als wandelen door het huis. In het kwartier dat volgt mogen ze zo hard steppen als ze willen, de eenvoudige karweitjes die Grace wil opknappen, vorderen tergend langzaam en lopen onvermijdelijk in het honderd.
Misselijkheid en braken
In My Steps is een welkome ondersteuning van de inspanningen van de Belgische artsen Simon Van Belle en Dominique Bron. Ze hopen de aandacht van hun collega’s voor kankergerelateerde vermoeidheid te verhogen. “Vermoeidheid is een vaak onderschat en frustrerend probleem voor kankerpatiënten. Artsen hechten er veel te weinig belang aan”, zegt de Gentse hoogleraar Simon Van Belle, voorheen medisch coördinator van de Kanker-Helplijn (de voorloper van de huidige Vlaamse Kankertelefoon). “De laatste vijftien jaar kwam er wel meer aandacht voor de levenskwaliteit van kankerpatiënten. Het eerste probleem dat men aanpakte, was misselijkheid en braken. De laatste jaren verschoof misselijkheid en braken dan ook van de eerste naar de vierde plaats van de meest door patiënten aangehaalde bijwerkingen van kankerbehandeling. Momenteel staat vermoeidheid op de eerste plaats. Ondertussen weten we dat de vermoeidheid hangt samen met het soort tumor, de plaats van de tumor en het stadium en de duur van de ziekte.”
Op eigen houtje fitnessen oorzaak van veel blessures
Een op de vijf Nederlanders doet aan fitness. Dat leidt tot een miljoen blessures per jaar. Bewegingswetenschapper Lisa Noteboom onderzocht hoe die ku ...
Een recente Belgische studie in 23 ziekenhuizen geeft Van Belle gelijk. Net vóór de aanvang van chemotherapie blijkt de helft van de ankerpatiënten al moe te zijn. Dat aandeel stijgt na drie chemotherapiecycli tot tweederde. De vermoeidheid heeft een duidelijk effect op het vermogen van de patiënt om te werken, te helpen in het huishouden en zelfs op de meest essentiële onderdelen van het leven, zoals sociale contacten, intimiteit en zorgen voor het gezin.
Europese rondreis
Gelukkig zijn er wel maatregelen tegen vermoeidheid mogelijk. De Brusselse hoogleraar Dominique Bron somt op: “een andere manier van leven aanleren, betere voeding en voedingssupplementen, psychologische steun en medische behandeling.” Medische behandeling, bijvoorbeeld met het hormoon erythropoïetine (Epo), is mogelijk als de vermoeidheid te wijten is aan bloedarmoede, wat bij ongeveer de helft van de patiënten het geval is.
In My Steps werd samen met artsen en ex-kankerpatiënten ontworpen en gesponsord door geneesmiddelenfabrikant Janssen-Cilag. Het project toert sinds de zomer van 1998 door de Verenigde Staten en maakt dit jaar een eerste Europese rondreis. Uit de voorlopige resultaten van de Europese vragenlijst die de deelnemers na afloop invullen, blijkt dat de overgrote meerderheid van plan is meer aandacht te besteden aan vermoeidheid bij hun kankerpatiënten. Volgend jaar zal In My Steps meerdere keren terugkeren naar België en Nederland.
Ann De Ron
