Rosetta is geland op komeet 67P en heeft haar instrumenten uitgeschakeld. Daarmee is de ruimtemissie definitief beëindigd. De landing verliep voor zover bekend als gepland.

ctmaidqxyaayry3
Rosetta’s laatste foto, op 51 meter afstand. Beeld: ESA/Rosetta.

Rosetta maakte haar laatste foto toen ze slechts 51 meter verwijderd was van het komeetoppervlak. Dat is even hoog als bijvoorbeeld de watertoren van Aalsmeer. In de loop van de middag worden nog meer foto’s verwacht.

De landing was om 12:39 Nederlandse tijd, maar werd pas om 13:19 bekend. Rosetta’s laatste signaal deed er namelijk 40 minuten over om vanaf de komeet bij aarde aan te komen.

Heino Falcke fotografeerde als eerste een zwart gat: ‘Nog mooier dan ik al die tijd had verwacht’
LEES OOK

Heino Falcke fotografeerde als eerste een zwart gat: ‘Nog mooier dan ik al die tijd had verwacht’

Heino Falcke, hoogleraar radioastronomie, maakte in 2019 de eerste foto van een zwart gat. Op dit moment doet hij onderzoek n ...

Rosetta landde met een snelheid van 90 cm per seconde – zo’n 3 kilometer per uur. We zullen nooit weten waar en hoe ze precies geland is, omdat alle instrumenten op het moment van de zachte crash waren uitgeschakeld. Mogelijk stuiterde het ruimtevaartuig nog een paar keer op de komeet, zoals lander Philae twee jaar geleden deed.

comet_from_1-2_km_narrow-angle_camera
Komeet 67P vanaf 1,2 kilometer hoogte. Beeld: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team.

Steen van Rosetta

Het einde van Rosetta betekent niet dat het werk klaar is. Wetenschappers zijn de komende decennia nog bezig met het verwerken van de data.

Bovendien heeft ruimtevaartuig zelf ook nog een functie. Ze draagt namelijk een schijf met zich mee met daarop een tekst in duizend verschillende aardse talen, als ode aan de Steen van Rosetta. De schijf zit veilig weggestopt in het ruimtevaartuig. De tekst, die op de nikkelen schijf geëtst is, is leesbaar met een microscoop. Dit betekent dat toekomstige mensen of aliëns geen specifieke apparatuur nodig hebben om die te lezen.

Vrije val

Donderdagavond om iets voor negen uur werd het ruimtevaartuig Rosetta in vrije val gebracht. Ze bevond zich op dat moment op 19 kilometer hoogte boven komeet 67P. Omdat de zwaartekracht van de komeet niet erg sterk is, duurde de hele val maar liefst 15 uur.

comet_from_15-5_km_wide-angle_camera
Komeet 67P vanaf 5,8 kilometer hoogte. Beeld: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team.

Tijdens de afdaling werden de instrumenten waarmee Rosetta de komeet bestudeerde één voor één uitgeschakeld om energie te besparen. De eerste die eraan moesten geloven, waren COSIMA, MIDAS en VIRTIS.

COSIMA ving stofdeeltjes die om de komeet heen zweefden en bestudeerde de samenstelling daarvan. MIDAS onderzocht ook stofdeeltjes in de directe omgeving van de komeet. Hiervoor gebruikte hij atoomkrachtmicroscopie, een techniek waarmee de afmetingen en de oppervlakstructuur van de stofdeeltjes bekeken kan worden. VIRTIS was erop gericht de kern en de coma (de gaswolk om de kern heen) van 67P te bestuderen.

De laatste plaatjes

Tot op 300 meter hoogte werden er nog goede foto’s gemaakt door de camera OSIRIS. Met een beetje geluk onthullen die foto’s prachtige details van het oppervlak van de komeet.

comet_from_8-9_km_narrow-angle_camera
Komeet 67P vanaf 8,9 kilometer hoogte. Beeld: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team.

Rosetta’s resultaten

De komeetlander Philae, die met Rosetta meereisde, kwam in november 2014 niet neer zoals de onderzoekers gepland hadden. Ze stond in de schaduw, waardoor ze haar batterij niet kon opladen. Bovendien stond ze niet recht.

Toch heeft de lander metingen kunnen doen waaruit bleek dat de komeet een brosachtige structuur heeft en dus grotendeels uit lucht bestaat. Daarnaast bleek er veel minder ijs op de komeet voor te komen dan werd gedacht. Ook analyseerde Philae het stof op de komeet. Hierbij werden, onder andere, vier niet eerder ontdekte complexe koolstofmoleculen gevonden.

Komeet 67P vanaf 5,8 kilometer hoogte.
Komeet 67P vanaf 5,8 kilometer hoogte. Beeld: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team.

De analyses zijn nog lang niet klaar. Slechts een paar procent van de data is inmiddels op aarde verwerkt. Wetenschappers zullen nog tientallen jaren nodig hebben om alle gegevens van de missie door te spitten. Hoewel de metingen korter en minder nauwkeurig waren dan de onderzoekers gehoopt hadden, heeft de missie dus toch veel informatie over de komeet opgeleverd.

Het geplande pad dat Rosetta aflegt voor de crash:

Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief. 

Lees verder: