Amsterdam/Eindhoven (NL) – Een nieuwe ontwerpmethode moet gebruiksvriendelijke computertoepassingen opleveren. De methode gaat uit van de gebruiker en niet van wat technisch mogelijk is.


Voor veel gebruikers valt het doorgaans niet mee om van een computer wat gedaan te krijgen. Programma’s zijn vaak nog te ingewikkeld, kunnen te veel of hebben geen logische bediening. Vreemd, nu computers toch wel in de meeste huishoudens zijn doorgedrongen.

Onderzoekers van NWO-Geesteswetenschappen ontwikkelden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en aan de TU Eindhoven een nieuwe methode voor het ontwerpen van computerprogramma’s. Die methode moet programma’s opleveren die goed bruikbaar zijn door mensen zonder enige technische achtergrondkennis. Het idee is dat de ontwerpers aan de omvang en complexiteit van de beschrijving van het ontwerp zien hoe gebruiksvriendelijk het programma uiteindelijk zal zijn. Een computerapplicatie die gemakkelijk te leren en te gebruiken is, heeft bijvoorbeeld een kleine, eenvoudige ontwerpbeschrijving. Het toevoegen van ingewikkelde operaties en toeters en bellen maakt de beschrijving groot en complex.
De spil van de methode is een grammaticaal model (Extended Task-Action Grammar). Dat beschrijft hoe gebruikers hun werktaken moeten vertalen in opdrachten aan de computer, zodat de computer het snapt. Dat is nieuw voor ontwerpers. Meestal werken die met technische specificaties in plaats van een gebruikersmodel. Die specificaties beschrijven slechts kenmerken van het product en niet die van de gebruiker.
De onderzoekers hebben aangetoond dat hun nieuwe methode bruikbaar in verschillende stadia van het ontwerp inzetbaar is. De aangeboden en de gewenste mogelijkheden van een computerprogramma zullen dan ook beter op elkaar aansluiten. Uiteindelijk kan dit leiden tot een verhoogde productiviteit en tevredenheid van gebruikers, maar ook tot besparingen op de kosten van evaluatie in de praktijk en het herstel van ontwerpfouten.
Het nieuwe gereedschap is niet altijd een garantie voor gebruiksvriendelijke computerprogramma’s. Het testen van de kennis die de gebruiker bezit blijft noodzakelijk. Bovendien is voor het ontwerpen van gebruiksvriendelijke computerapplicaties goed gereedschap alleen niet voldoende. Volgens de onderzoekers is ook een verandering nodig van de uitgangspunten van de programmeurs.

Erick Vermeulen