Een nieuwe rekenmachine kan mannen vertellen hoe ‘oud’ hun zaad is. Daarvoor gebruikt het aanwijzingen uit DNA-analyse. De rekenmethode onthult onder andere de grote invloed van roken op de zaadkwaliteit.
Hoewel we al langer weten dat de leeftijd van vrouwen invloed heeft op de gezondheid van hun nageslacht, weten we pas korter dat ook de leeftijd van de vader zulke effecten kan hebben. Oudere vaders dragen zelfs meer genetische mutaties over op hun kinderen dan oudere moeders doen. Kinderen van oudere vaders hebben daarom een verhoogd risico op autisme en schizofrenie.
‘De hoop is dat we mensen kunnen screenen en vertellen: ‘jouw sperma is echt heel oud’ zodat we dat kunnen koppelen aan risico’s voor hun nageslacht’, zegt Tim Jenkins van de University of Utah in de Verenigde Staten.
Kunnen gedachten de bron zijn van fysieke klachten?
Sebastiaan van de Water zocht uit hoe wetenschappers het nocebo-effect proberen te begrijpen en onder de duim proberen te houden.
Het bewijs stapelt zich op dat oudere vaders gezondheidsrisico’s overdragen door epigenetische labels op het DNA in hun sperma. Deze labels veranderen de activiteit van de genen. Gedrag zoals een slecht dieet of roken kan dergelijke epigenetische veranderingen veroorzaken en invloed hebben op de volgende generatie.
350 mannen
Veroudering is ook een factor. Jenkins en zijn collega’s hebben het sperma van 350 mannen onderzocht, op zoek naar deze genetische schakelaars. Tot dusverre heeft het team op 147 verschillende plekken in het genoom veranderingen gevonden die verband houden met de leeftijd van de man.
Met behulp van deze informatie heeft het team een rekenmachine gemaakt die bepaalt hoe het DNA van een man eruitziet op die 147 locaties. Hun analyse kan de leeftijd van een man voorspellen met een nauwkeurigheid van 95 procent. Bovendien kunnen ze bekijken of het zaad van die man vroeg oud geworden is.
Ouder sperma
Jenkins en collega’s ontdekten op die manier dat rokers veel ouder sperma hebben. ‘Een veertigjarige man die rookt heeft volgens onze berekeningen vaak een spermaleeftijd van een jaar of 44’, zegt Jenkins, die zijn bevindingen aan het eind van de maand zal delen op een bijeenkomst van de American Society of Reproductive Medicine in de Amerikaanse staat Texas.
De onderzoekers weten nog niet of deze veranderingen verantwoordelijk zijn op het verhoogde risico op autisme en schizofrenie in kinderen van oudere mannen, maar Michael Caroll van de Britse Manchester Metropolitan University vermoedt wel dat dat het geval is.
Moleculair niveau
‘De nadruk op de gevaren van roken heeft altijd aan de kant van de moeder gelegen’, zegt Caroll. ‘Maar het wordt steeds duidelijker dat blootstelling aan rook ook in mannen de gezondheid kan veranderen. En dat komt niet alleen door hoe hun sperma zwemt of eruitziet – er is sprake van veranderingen op moleculair niveau die invloed kan hebben op hun nageslacht.’
Omdat sperma gedurende het gehele leven van een man geproduceerd wordt, bestaat de kans dat mannen met oud zaad een deel van de schade kunnen terugdraaien, zegt Caroll. ‘Als je een man hebt die dertig, veertig jaar oud is, maar het zaad heeft van iemand van vijftig, zestig, dan moet je goed onderzoeken waarom dat zo is’, zegt Caroll. ‘Als je de verantwoordelijke factoren kunt veranderen, kun je de klok mogelijk terugdraaien.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: