In een afgelegen vallei op de berg Kilimanjaro is de hoogste inheemse boom van Afrika ontdekt.
Deze 81,5 meter lange Tanzaniaanse kolos evenaart het staande Afrikaanse hogebomenrecord. Dat stond op naam van een exemplaar van de uitheemse Sydney Blue Gum (Eucalyptus saligna) in Limpopo, Zuid-Afrika, die in 2006 gestorven is.
Al twintig jaar geleden spotte Andreas Hemp van de Universität Bayreuth in Duitsland voor het eerst een aantal Entandrophragma excelsum-bomen, toen hij de vegetatie onderzocht van de Kilimanjaro, de hoogste berg van het continent. Hoe hoog de bomen precies zijn, konden Hemp en collega’s tot voor kort niet meten, aangezien de juiste instrumenten niet voorhanden waren.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Tussen 2012 en 2016 wisten de onderzoekers met behulp van laserapparatuur 32 exemplaren op te meten. De tien hoogste bomen bleken tussen de 59,2 en 81,5 meter hoog te zijn, met een diameter tussen de 0,98 en 2,55 meter. Op basis van de groeisnelheid schat Hemp dat de staken tussen de 500 en 600 jaar oud zijn.
Beperkte bronnen
De hoogste bomen ter wereld vind je meestal niet in Afrika. In Noord-Amerika staat bijvoorbeeld een 116 meter hoge sequoia en voor een 100 meter hoge eucalyptus moet je naar Australië.
Door het geringe aantal onderzoeken in Afrika worden waarschijnlijk veel bomen over het hoofd gezien. Bovendien moeten veel boomsoorten op het continent het doen met beperkte voedingsbronnen, waardoor ze niet in staat zijn erg hoog te worden.
Op de Kilimanjaro zijn de omstandigheden anders. De combinatie van een voedingsrijke vulkanische bodem, hoge temperaturen en overvloedige neerslag aldaar stelt E. excelsum in staat lekker door te groeien.
Leven ondersteunen
De reusachtige bomen spelen een belangrijke rol in het ecosysteem van de berg. Ze huisvesten bijvoorbeeld varens en talrijke andere planten, die op hen groeien voor fysieke ondersteuning. ‘Het is als een stad in het woud’, zegt Hemp.
De groene giganten worden bedreigd door de illegale houtkap die hun habitat plaagt. Het team van Hemp stelt daarom voor dat de valleien waar de bomen huizen opgenomen worden in het naburige Kilimanjaro National Park.
David Seaborg van het World Rainforest Fund in Walnut Creek, Californië, steunt dit plan. Hij wijst erop dat het beschermen van deze bomen ook de overlevingskans vergroot van de planten, vogels en en insecten die profiteren van hun aanwezigheid.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.