Dit weekend overleed de beroemde sterrenkundige en wetenschapspopularisator Chriet Titulaer. Als voorbeeld voor de huidige generatie popularisatoren, inclusief de redactie van New Scientist, staan we daarom deze week stil bij zijn spraakmakende publicaties uit het verleden. Vandaag de start: zijn voorspelling van de maanlanding als televisie-evenement.
Het is een moment dat voor eeuwig in ons collectieve geheugen gegrift staat. De eerste stappen van Neil Armstrong op de maan. Huppel-lopend verlegde hij voor eeuwig de menselijke horizon en versterkte het geloof dat we met behulp van wetenschap en technologie alles konden bereiken – althans: als je maar hard genoeg werkte en slim genoeg was. In 1969 deed Chriet Titulaer, destijds pas 26 jaar oud, live verslag van deze bijzondere gebeurtenis op de Nederlandse televisie. Het luidde zijn definitieve doorbraak in als hét gezicht van de wetenschap.
De jonge Titulaer moest daarvoor overigens wel een beetje bluffen. Tijdens de live-uitzending wist hij vaak niet zeker of wat hij zei wel klopte. ‘Dat was gewoon niet belangrijk’, zei hij in 2002 tijdens een interview met het tijdschrift Carp. ‘Ik zei van een krater: ‘Dat is Aristarchus.’ Het hele volk geloofde dat het Aristarchus was. Maar het was misschien Tycho. Dat kon niemand controleren.’
De geschiedenis van de wiskunde is diverser dan je denkt
Wiskunde is niet alleen afkomstig van de oude Grieken. Veel van onze kennis komt van elders, waaronder het oude China, India en het Arabisch Schiereil ...
Toch was Titulaer wel degelijk een expert. Tijdens zijn korte actieve wetenschappelijke carrière werkte hij onder meer mee met de selectie van potentiële landingsplaatsen voor de maanmissie. En drie jaar voor de maanlanding, schreef hij in New Scientist-voorloper Natuur en Techniek al over die op handen zijnde gebeurtenis. ‘Geruime tijd zijn de Amerikanen en Russen reeds bezig voorbereidingen te treffen voor een eerste bemande ruimtevlucht naar de maan’, schreef hij in ons juninummer uit 1966. ‘Als alles volgens plan verloopt, zal de eerste mens binnen een viertal jaren over de maan lopen.’
Live-uitzending
Titulaer verheugde zich over het feit dat voor het eerst een levend wezen de aarde zou gaan verlaten, tijd door zou brengen op een ander hemellichaam en vervolgens weer naar aarde terug zou keren – iets dat na de maanmissies ook nooit meer gebeurde. Hij refereerde in het artikel ook aan het enorme succes – ook in de media – over de vlucht van John Glenn, de eerste Amerikaan in de ruimte. Daarom was hij ervan overtuigd dat die eerste maanlanding eveneens een enorm mediacircus zou veroorzaken. Eentje die we ‘mogelijk via rechtstreekse T.V.-uitzendingen’ zouden kunnen volgen, nog niet wetend dat zijn stem die iconische gebeurtenis in de huiskamer zou brengen.
In zijn verhaal beschreef Titulaer gedetailleerd hoe de Amerikaanse landing eruit zou gaan zien, al wist toen nog niemand welke natie de maan als eerste zou bereiken. ‘Hoe de russen het zullen proberen is niet met zekerheid te zeggen’, schreef Titulaer. ‘De vraag wie er het eerst zal zijn, is evenmin direct te beantwoorden. Wel kunnen we zien aan de vorderingen die beide naties op het ogenblik op ruimtevaartgebied maken, dat de landing op de maan met rasse scheden naderbij komt.’
Het volledige artikel van Chriet Titulaer over de aanstaande maanlanding kunt u hier downloaden (pdf).
Chriet Titulaer-week op newscientist.nl
Sterrenkundige Chriet Titulaer (1943 – 2017) verwierf zijn faam als wetenschapspopularisator. Op radio, televisie en in gedrukte media bracht hij vele inspirerende verhalen vol ideeën die de wereld zouden veranderen. Voor New Scientist-voorloper Natuur en Techniek schreef hij meerdere artikelen over de spannendste ontwikkelingen. Om zijn inspirerende carrière en grote bijdrage aan de wetenschapspopularisatie te vieren, besteden wij deze week aandacht aan de mooiste verhalen van zijn hand uit ons archief. Morgen: de doorbraak van beeldmateriaal op digitale schijf.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: